| | |
| |
Uimhir 14 de 1978
|
| | |
| |
AN tACHT UM BORD NA GAEILGE, 1978*
|
| | |
| |
ACHT DO BHUNÚ BORD, AR A dTABHARFAR BORD NA GAEILGE, D'FHONN AN GHAEILGE A CHUR CHUN CINN AGUS, GO h�IRITHE, A hÚS�ID MAR THEANGA BHEO A LEATHADH I MEASC AN PHOBAIL, DO SHAINIÚ COMHDHÉANAMH, CUMHACHTA� AGUS DUALGAIS AN BHOIRD AGUS DO DHÉANAMH SOCRÚ I dTAOBH NITHE EILE A BHAINEANN LEIS NA NITHE SIN. [28 Meitheamh, 1978]
|
| |
ACHTAÃ?TEAR AG AN OIREACHTAS MAR A LEANAS:
|
|
MÃnithe.
|
1.—San Acht seo—
|
| |
tá le “an Bord” an bhrà a shonraÃtear in alt 2 (1) den Acht seo;
|
| |
ciallaÃonn “an tAire” Aire na Gaeltachta.
|
|
An Bord a bhunú.
|
2.—(1) Bunófar, de bhua an ailt seo, comhlacht (dá ngairtear “an Bord” san Acht seo) ar a dtabharfar Bord na Gaeilge.
|
| |
(2) Beidh an Bord ina chomhlacht corpraithe agus comharbas suthain aige agus beidh cumhacht agartha aige agus beidh sé inagartha faoina ainm corpraithe agus beidh cumhacht aige talamh a fháil, a theachtadh agus a dhiúscairt.
|
|
Feidhmeanna agus cumhachtaà an Bhoird.
|
3.—(1) Déanfaidh an Bord an Ghaeilge, agus go háirithe a húsáid mar theanga bheo agus mar ghnáthmheán cumarsáide, a chur chun cinn.
|
| |
(2) Chun a fheidhmeanna a chomhlÃonadh féadfaidh an Bord aon nà is iomchuà leis a dhéanamh ag teacht leis an mbeartas ginearálta a bheidh údaraithe ag an Aire, tar éis dó dul i gcomhairle le haon Aire Rialtais eile lena mbaineann, i ndáil leis na feidhmeanna sin.
|
| |
(3) Beidh d'fheidhmeanna ginearálta ag an mBord, faoi réir aon Aire Rialtais a bheith freagrach i ngné áirithe bheartais i ndáil leis an nGaeilge, bearta agus nósanna imeachta a bhaineann leis an nGaeilge a fhorbairt, a chomhordú agus a mheas agus cúnamh a thabhairt ina leith.
|
| |
(4) Féadfaidh an Bord comhairle a thabhairt d'Aire Rialtais maidir le hábhar a bhaineann leis an nGaeilge agus comhairle, cúnamh agus comhoibriú a thabhairt do Roinn Stáit nó do chomhlacht reachtúil nó do chomhlacht eile maidir le hábhar den sórt sin.
|
| |
(5) D'ainneoin aon nà san alt seo, leanfaidh Roinn Stáit nó comhlacht reachtúil nó comhlacht eile d'aon fheidhm a chomhlÃonadh i ndáil leis an nGaeilge a bhfuil an Roinn nó an comhlacht freagrach inti.
|
| |
(6) Féadfaidh an Bord, ag teacht leis an mbeartas dá dtagraÃtear i bhfo-alt (2) den alt seo, deontas a thabhairt d'aon duine, nó airgead a airleacan chun aon duine, de rogha an Bhoird agus faoi réir aon téarmaà agus coinnÃollacha is cuà leis.
|
|
Comhaltaà an Bhoird.
|
4.—(1) Is iad a bheidh ar an mBord cathaoirleach agus aon ghnáthchomhalta dhéag ar a mhéid.
|
| |
(2) Is é an tAire a cheapfaidh gach comhalta den Bhord agus féadfaidh sé aon chomhalta den Bhord a chur as oifig.
|
| |
(3) Beidh comhalta den Bhord i seilbh oifige ar feadh cibé tréimhse nach faide ná cúig bliana a chinnfidh an tAire nuair a bheidh sé á cheapadh, mura túisce a éagfaidh sé, a éireoidh sé as oifig, a thiocfaidh sé faoi dhÃcháilÃocht nó a chuirfear as oifig é.
|
| |
(4) Féadfar comhalta den Bhord a athcheapadh ar a thréimhse oifige do dhul in éag le himeacht aimsire.
|
| |
(5) Beidh comhalta den Bhord i seilbh oifige ar cibé téarmaà (seachas téarma maidir le hÃoc luach saothair agus liúntas le haghaidh caiteachas) a chinnfidh an tAire nuair a bheidh an comhalta á cheapadh.
|
| |
(6) LÃonfaidh an tAire aon chorrfholúntas a tharlóidh i measc comhaltaà an Bhoird trà dhuine a cheapadh ann, agus beidh duine a cheapfar amhlaidh i seilbh oifige go ceann a mbeidh fágtha de thréimhse oifige a réamhtheachtaÃ.
|
|
Luach saothair agus caiteachais comhaltaà an Bhoird.
|
5.—Ã?ocfar le comhalta den Bhord, as cistà a bheidh faoina réir ag an mBord, cibé luach saothair (más ann) agus liúntais le haghaidh caiteachas a chinnfidh an tAire ó am go ham le toiliú Aire na SeirbhÃse PoiblÃ.
|
|
Comhaltaà an Bhoird d'éirà as oifig, bheith dÃcháilithe, etc.
|
6.—(1) Féadfaidh comhalta den Bhord éirà as a oifig mar chomhalta trà litir a bheidh dÃrithe chun an Aire, agus glacfaidh an t-éirà as éifeacht nuair a gheofar an litir.
|
| |
(2) Beidh comhalta den Bhord dÃcháilithe chun oifig a shealbhú (agus scoirfidh sé d'oifig a shealbhú) má bhreithnÃtear ina fhéimheach é nó má dhéanann sé imshocraÃocht nó comhshocraÃocht le creidiúnaithe nó má ghearrann cúirt dlÃnse inniúla prÃosúnacht nó pianseirbhÃs air.
|
| |
(3) I gcás a ndéanfar comhalta den Bhord a ainmniú lena thoghadh chun ceachtar Tà den Oireachtas nó mar chomhalta de Sheanad Éireann scoirfidh sé air sin de bheith ina chomhalta den Bhord.
|
| |
(4) Duine a bheidh de thuras na huaire i dteideal faoi BhuanOrduithe cheachtar Tà den Oireachtas suà sa Teach sin beidh sé dÃcháilithe chun bheith ina chomhalta den Bhord.
|
|
Comhalta den Bhord do nochtadh leasa i gcomhaontú a bheartaÃtear a dhéanamh.
|
7.—(1) Comhalta den Bhord a bhfuil aon leas aige i gcomhlacht a mbeartaÃonn an Bord comhaontú a dhéanamh leis, nó a bhfuil aon leas aige i gcomhaontú a bheartaÃonn an Bord a dhéanamh, nochtfaidh sé don Bhord go bhfuil an leas sin aige agus cad é an leas é agus nà ghlacfaidh sé páirt in aon phlé nó cinneadh ag an mBord maidir leis an gcomhaontú a bheartaÃtear a dhéanamh.
|
| |
(2) Déanfar nochtadh faoin alt seo a thaifeadadh i miontuairiscà an Bhoird.
|
|
Séala an Bhoird.
|
8.—(1) Soláthróidh an Bord séala dó féin a luaithe is féidir tar éis a bhunaithe.
|
| |
(2) FÃordheimhneofar séala an Bhoird le sÃniú chathaoirleach an Bhoird nó comhalta éigin eile den Bhord a bheidh údaraithe ag an mBord gnÃomhú chuige sin mar aon le sÃniú comhalta d'fhoireann an Bhoird a bheidh údaraithe ag an mBord gnÃomhú chuige sin.
|
| |
(3) Tabharfaidh gach cúirt bhreithiúnais aird bhreithiúnach ar ghnáthshéala an Bhoird, agus gach doiciméad a airbheartóidh gur ionstraim é a rinne an Bord agus a bheith séalaithe leis an ngnáthshéala agus a bheith fianaithe de réir an ailt seo déanfar, mura suÃfear a mhalairt, é a ghlacadh i bhfianaise agus a mheas gurb é an ionstraim sin é gan a thuilleadh cruthúnais.
|
|
Cruinnithe agus nós imeachta an Bhoird.
|
9.—(1) Tionólfaidh an Bord cibé cruinnithe agus cibé méid cruinnithe is gá chun a fheidhmeanna a chomhlÃonadh go cuÃ.
|
| |
(2) Is é is córam do chruinniú den Bhord an tromlach is Ãsle de lÃon comhaltaà an Bhoird tráth an chruinnithe.
|
| |
(3) Ag cruinniú den Bhord—
|
| |
(a) is é cathaoirleach an Bhoird, má bhÃonn sé i láthair, a bheidh ina chathaoirleach ar an gcruinniú,
|
| |
(b) mura mbeidh agus fad nach mbeidh cathaoirleach an Bhoird i láthair nó má bhÃonn oifig an chathaoirligh folamh, roghnóidh na comhaltaà den Bhord a bheidh i láthair duine dá lÃon chun bheith ina chathaoirleach ar an gcruinniú.
|
| |
(4) Cinnfear gach ceist a éireoidh ag cruinniú den Bhord le tromlach vótaà na gcomhaltaà a bheidh i láthair agus a vótálfaidh ar an gceist agus, i gcás na vótaà a bheith roinnte go cothrom, beidh an dara vóta nó vóta réitigh ag cathaoirleach an chruinnithe.
|
| |
(5) Féadfaidh an Bord gnÃomhú d'ainneoin folúntas nó folúntais i measc a chomhaltaÃ.
|
| |
(6) Faoi réir an Achta seo rialóidh an Bord, le buan-orduithe nó ar shlà eile, nós imeachta agus gnó an Bhoird.
|
|
Foireann an Bhoird.
|
10.—(1) Ceapfaidh an Bord cibé daoine agus cibé lÃon daoine le bheith mar fhoireann ag an mBord is cuà leis an mBord ó am go ham.
|
| |
(2) Cinnfidh an Bord ó am go ham lÃon, gráid, seilbh oifige agus coinnÃollacha seirbhÃse fhoireann an Bhoird.
|
| |
(3) Ã?ocfar le comhalta d'fhoireann an Bhoird cibé luach saothair agus liúntais a chinnfidh an Bord ó am go ham le toiliú Aire na SeirbhÃse PoiblÃ.
|
| |
(4) Féadfaidh an Bord tráth ar bith aon chomhalta d'fhoireann an Bhoird a chur ó bheith ina chomhalta dá fhoireann.
|
|
Aoisliúntas.
|
11.—(1) A luaithe is caothúil tar éis bunú an Bhoird, ullmhóidh an Bord agus cuirfidh faoi bhráid an Aire scéim nó scéimeanna chun aoisliúntais i bhfoirm pinsin, cnapshuime nó aisce a dheonú do chomhaltaà cuà d'fhoireann an Bhoird nó ina leith.
|
| |
(2) Déanfaidh an Bord scéim a chuirfear faoi bhráid an Aire faoin alt seo, má cheadaÃonn an tAire à le comhthoiliú Aire na SeirbhÃse PoiblÃ, a chur i gcrÃch de réir a téarmaÃ.
|
| |
(3) Féadfaidh an Bord tráth ar bith, le ceadú an Aire agus le comhthoiliú Aire na SeirbhÃse PoiblÃ, scéim faoin alt seo a leasú.
|
| |
(4) Socróidh scéim a chuirfear faoi bhráid an Aire agus a cheadófar faoin alt seo an tráth scoir agus na coinnÃollacha scoir do na daoine uile a mbeidh aoisliúntais inÃoctha leo faoin scéim, agus féadfar tráthanna éagsúla agus coinnÃollacha éagsúla a shocrú i leith aicmà éagsúla daoine.
|
| |
(5) Má bhÃonn aon dÃospóid ann i dtaobh éileamh aon duine ar aon aoisliúntas, nó i dtaobh méid aon aoisliúntais, is inÃoctha de bhun scéime faoin alt seo, cuirfear an dÃospóid sin faoi bhráid an Aire lena cinneadh, ach sin faoi réir comhaontú Aire na SeirbhÃse PoiblÃ.
|
| |
(6) Nà dheonóidh an Bord aon phinsean, aisce, liúntas nó ÃocaÃocht eile ná nà dhéanfaidh an Bord aon chomhshocraÃochtaà eile chun pinsean, aisce, liúntas nó ÃocaÃocht eile a chur ar fáil ar chomhalta d'fhoireann an Bhoird d'éirà as, do scor nó d'fháil bháis, ach amháin de réir scéime arna ceadú faoin alt seo.
|
| |
(7) Gach scéim a chuirfear faoi bhráid an Aire agus a cheadófar faoin alt seo leagfar à faoi bhráid gach Tà den Oireachtas a luaithe is féidir tar éis a ceadaithe agus má dhéanann ceachtar Teach, laistigh den lá is fiche a shuÃfidh an Teach sin tar éis an scéim a leagan faoina bhráid, rún a rith ag neamhniú na scéime, beidh an scéim ar neamhnà dá réir sin, ach sin gan dochar do bhailÃocht aon nà a rinneadh roimhe sin faoin scéim.
|
|
Fostaà don Bhord a bheith ina chomhalta den Oireachtas.
|
12.—(1) I gcás a ndéanfar comhalta d'fhoireann an Bhoird a ainmniú mar chomhalta de Sheanad Éireann nó lena thoghadh chun ceachtar Tà den Oireachtas beidh sé ar iasacht ó fhostaÃocht an Bhoird agus nà Ãocfaidh an Bord leis, ná nà bheidh sé i dteideal go bhfaighidh sé ón mBord, aon luach saothair ná liúntas—
|
| |
(a) i gcás é a ainmniú mar chomhalta de Sheanad Éireann, in aghaidh na tréimhse dar tosach an tráth a ghlacfaidh sé leis an ainmniú agus dar crÃoch an tráth a scoirfidh sé de bheith ina chomhalta den Teach sin,
|
| |
(b) i gcás é a ainmniú lena thoghadh chun ceachtar Tà acu sin, in aghaidh na tréimhse dar tosach tráth a ainmnithe agus dar crÃoch an tráth a scoirfidh sé de bheith ina chomhalta den Teach sin nó a chinnfidh toghchán air nó a tharraingeoidh sé siar ó bheith ina iarrthóir, de réir mar is iomchuÃ.
|
| |
(2) Duine a bheidh de thuras na huaire i dteideal, faoi BhuanOrduithe cheachtar Tà den Oireachtas, suà sa Teach sin beidh sé, fad a bheidh sé i dteideal amhlaidh, dÃcháilithe chun bheith ina fhostaà don Bhord.
|
|
Feidhmeanna an Bhoird a chomhlÃonadh.
|
13.—Féadfaidh an Bord aon cheann dá fheidhmeanna a chomhlÃonadh trà aon chomhalta den Bhord, trà aon fhochoiste den Bhord nó trà aon chomhalta d'fhoireann an Bhoird a bheidh údaraithe go cuà chuige sin ag an mBord.
|
|
Bronntanais don Bhord.
|
14.—Féadfaidh an Bord bronntanais airgid, talún nó maoine eile a ghlacadh ar cibé iontaobhais agus coinnÃollacha (más ann) a shonróidh an deontóir, ach nà ghlacfaidh sé bronntanas má bhÃonn aon choinnÃoll den sórt sin ar neamhréir le feidhmeanna an Bhoird.
|
|
Meastacháin ón mBord.
|
15.—Cuirfidh an Bord faoi bhráid an Aire gach bliain, tráth nach déanaà ná cibé dáta a cheapfaidh an tAire agus i cibé foirm a iarrfaidh sé, meastachán ar an méid airgid a bheidh ag teastáil ón mBord faoi chomhair na bliana airgeadais ina dhiaidh sin, mar aon le haon mheastacháin eile a iarrfaidh an tAire nó an tAire Airgeadais.
|
|
Deontais don Bhord.
|
16.—Féadfar deontas a Ãoc leis an mBord gach bliain, as airgead a sholáthróidh an tOireachtas, ina mbeidh cibé méid a cheadóidh an tAire, le comhthoiliú an Aire Airgeadais, i leith chaiteachais an Bhoird.
|
|
Cuntais agus iniúchadh.
|
17.—(1) Coimeádfaidh an Bord, i cibé foirm a cheadóidh an tAire le comhthoiliú an Aire Airgeadais, na cuntais go léir is cuà agus is gnách ar an airgead go léir a gheobhaidh an Bord nó a chaithfidh sé, lena n-áirÃtear cuntas ioncaim agus caiteachais agus clár comhardaithe, agus, go háirithe, coimeádfaidh sé san fhoirm cheadaithe sin na cuntais speisialta sin go léir a ordóidh an tAire, uaidh féin nó ar iarratas ón Aire Airgeadais, ó am go ham.
|
| |
(2) Déanfaidh an Bord cuntais a choimeádfar faoin alt seo a chur gach bliain faoi bhráid an Ard-Reachtaire Cuntas agus Ciste lena n-iniúchadh agus, dÃreach tar éis an iniúchta, déanfar cóip den chuntas ioncaim agus caiteachais agus den chlár comhardaithe agus den chuid eile sin (más ann) de na cuntais a ordóidh an tAire, tar éis dó dul i gcomhairle leis an Aire Airgeadais, agus cóip de thuarascáil an Ard-Reachtaire Cuntas agus Ciste ar na cuntais a thÃolacadh don Aire, agus cuirfidh seisean faoi deara cóipeanna den chéanna a leagan faoi bhráid gach Tà den Oireachtas.
|
|
Tuarascáil bhliantúil.
|
18.—Cuirfidh an Bord faoi bhráid an Aire gach bliain, tráth nach déanaà ná cibé dáta a cheapfaidh an tAire, tuarascáil ar imeachtaà an Bhoird faoin Acht seo i gcaitheamh na bliana roimhe sin, agus cuirfidh an tAire faoi deara cóipeanna den tuarascáil a leagan faoi bhráid gach Tà den Oireachtas.
|
|
An Bord do thabhairt eolais don Aire.
|
19.—Tabharfaidh an Bord don Aire aon eolas a iarrfaidh an tAire ó am go ham maidir le comhlÃonadh feidhmeanna an Bhoird.
|
|
Caiteachais.
|
20.—Déanfar aon chaiteachais a thabhóidh an tAire ag riaradh an Achta seo a Ãoc, a mhéid a cheadóidh an tAire Airgeadais, as airgead a sholáthróidh an tOireachtas.
|
|
Gearrtheideal agus tosach feidhme.
|
21.—(1) Féadfar an tAcht um Bord na Gaeilge, 1978, a ghairm den Acht seo.
|
| |
(2) Tiocfaidh an tAcht seo i ngnÃomh cibé dáta a cheapfaidh an tAire le hordú.
|
| |
* Tá an tiontú oifigiúil ar an Acht seo i gcló thall. |