| | |
| |
Uimhir 41 de 1929.
|
| | |
| |
ACHT NA dTITHE (GAELTACHT), 1929.
|
| | |
| |
ACHT CHUN TÓG�IL AGUS FEABHSÚ TITHE COMHNAITHE SA GHAELTACHT DO CHUR IN USACHT AGUS CHUN CÓIR�OCHT A BHEIDH AG GABH�IL LEIS NA TITHE COMHNAITHE SIN D'ÉANLAITHE CLÓIS AGUS DO MHUCA DO SHOL�THAR AGUS CHUN NA gCR�CHEANNA SAN A ÚDARÚ GO dTABHARFA� DEONTAIS� AGUS IASACHTA� DO DHAOINE SA GHAELTACHT MAR CHABHAIR CHUN TITHE COMHNAITHE DHÓIBH FÉIN AGUS AN CHÓIR�OCHT SAN ROIMHR�ITE A BHEIDH AG GABH�IL LEO SAN DO THÓG�IL NO D'FHEABHSÚ IAD FÉIN AGUS CHUN SOCRUITHE EILE DO DHÉANAMH A BHAINEAS LEIS NA NITHE ROIMHR�ITE. [20adh Mà na Nodlag, 1929.]
|
| |
ACHTUIGHEADH OIREACHTAS SHAORSTáIT ÉIREANN MAR LEANAS:—
|
|
MÃnithe.
|
1.—San Acht so—
|
| |
cialluÃonn an abairt “an tAire” an tAire Tailte agus Iascaigh;
|
| |
cialluÃonn an abairt “na CoimisinéirÔ Coimisinéirà na nOibreacha Puiblà in Éirinn;
|
| |
nuair a húsáidtear an focal “cúram” maidir le sealbhaire tighe chomhnaithe cialluÃonn agus foluÃonn sé na daoine uile chomhnuÃonn do ghnáth sa tigh chomhnaithe sin in éintigheas leis an sealbhaire sin, pe'ca tá gaol fola no cleamhnais acu leis an sealbhaire sin no ná fuil;
|
| |
cialluÃonn an focal “orduithe” orduithe le rialacháin a dhéanfaidh an tAire fén Acht so.
|
|
Fairsinge na Gaeltachta.
|
2.—(1) Chun crÃcheanna an Achta so, ach nà nÃos sia ná san ná chun aon chrÃche eile, tuigfear gurb ionann an Ghaeltacht agus na togha-ranna ceanntair uile agus fé seach a luaidhtear sa Sceideal a ghabhann leis an Acht so.
|
| |
(2) Pé uair a mheasfaidh an tAire go bhfuil sé oiriúnach san a dhéanamh toisc atharú do theacht ar lÃon no ar shlà roinnte na nGaedhilgeoirà in áiteanna áirithe, féadfa sé, le hordú, an Sceideal a ghabhann leis an Acht so do leasú tré aon togha-roinn cheanntair ná luaidhtear ann, no ná beidh curtha isteach ann an uair sin tré leasú, do chur leis no tré aon togha-roinn cheanntair a luaidhtear ann, no a bheidh curtha isteach ann cheana, do scriosa dhe, agus pé uair a déanfar aon leasú den tsórt san ar an Sceideal san amhlaidh léireofar an tAcht so agus beidh éifeacht aige i dteanta agus fé réir an leasuithe sin maidir le deontaisà ceadófar fén Acht so le linn an leasú san do bheith i ngnÃomh agus maidir le gach nà déanfar de dhruim aon deontas den tsórt san do dheona no do cheadú.
|
| |
(3) Gach ordú dhéanfaidh an tAire fén alt so leagfar é fé bhráid gach Tighe den Oireachtas chó luath agus is féidir é tar éis a dhéanta agus má dhineann ceachtar Tigh acu san, laistigh den lá is fiche shuidhfidh an Tigh sin tar éis an tOrdú san do leaga fé n-a bhráid, rún do rith ag cur an orduithe sin i nea-mbrÃ, beidh an t-ordú san curtha i nea-mbrà dá réir sin ach beidh san gan dochar do dhleathacht éinnà do dineadh roimhe sin fén ordú san.
|
|
Deontaisà i gcóir tithe comhnaithe.
|
3.—(1) Má sé tuairim an Aire tigh comhnaithe sa Ghaeltacht do bheith neamh-oiriúnach ar fad chun cóirÃocht cheart shláintiúil do thabhairt dá shealbhaire agus dá chúram san féadfaidh an tAire, fé réir forálacha an Achta so agus fé réir rialachán a dhéanfaidh an tAire fé, deontas (dá ngairmtear deontas tógála san Acht so) do dheona do shealbhaire an tighe chomhnaithe sin mar chabhair chun tigh nua comhnaithe do chur suas ar ionad an tighe chomhnaithe sin, no ar ionad eile, in áit an chéad tighe chomhnaithe sin a luaidhtear.
|
| |
(2) Má sé tuairim an Aire tigh comhnaithe sa Ghaeltacht do bheith neamh-oiriúnach, ar an staid ar a bhfuil sé, chun cóirÃocht cheart shláintiúil do thabhairt dá shealbhaire agus dá chúram san, agus san mar gheall ar a laighead, no toisc cóirÃocht shláinte, aer, solus, no cóir eile do bheith in easnamh ann no ar aon réasún eile, agus gur deimhin leis an Aire go bhfuil an tigh comhnaithe ar a leithéid sin de staid gur fiú dul fé chostas a fheabhsuithe, féadfaidh an tAire, fé réir forálacha an Achta so agus fé réir rialachán a dhéanfaidh an tAire fé, deontas (dá ngairmtear deontas feabhsúcháin san Acht so) do dheona do shealbhaire an tighe chomhnaithe sin mar chabhair chun an tigh comhnaithe sin do chur i bhfeabhas no i méid.
|
|
Deontaisà i gcóir cróite cearc,
|
4.—(1) Más rud é, maidir le tigh comhnaithe sa Ghaeltacht—
|
| |
(a) ná beidh aon chóirÃocht d'éanlaithe clóis ag gabháil leis,
|
| |
no
|
| |
(b) go mbeidh cóirÃocht d'éanlaithe clóis ag gabháil leis, ach gurb é tuairim an Aire go bhfuil an chóirÃocht san neamh-oiriúnach ar fad no nách leor Ã,
|
| |
féadfaidh an tAire, fé réir forálacha an Achta so agus fé réir rialachán a dhéanfaidh an tAire fé, deontas (dá ngairmtear san Acht so deontas chun cró cearc do thógáil) do dheona do shealbhaire an tighe chomhnaithe sin, mar chabhair chun cóirÃocht d'éanlaithe clóis do chur suas a bheidh ag gabháil leis an tigh comhnaithe sin, agus a bheidh, i gcás aon chóirÃocht den tsort san do bheith ann cheana, in ionad na cóirÃochta san.
|
| |
(2) Má sé tuairim an Aire nách oiriúnach no nách leor an chóirÃocht d'éanlaithe clóis atá ag gabháil le tigh comhnaithe sa Ghaeltacht agus gur deimhin leis an Aire aon déanmhas ina bhfuil an chóirÃocht san do bheith ar a leithéid sin de staid gur fiú dul fé chostas a fheabhsuithe, féadfaidh an tAire, fé réir forálacha an Achta so agus fé réir rialachán a dhéanfaidh an tAire fé, deontas (dá ngairmtear san Acht so deontas chun cró cearc d'fheabhsú) do dheona do shealbhaire an tighe chomhnaithe sin mar chabhair chun an chóirÃocht san do chur i bhfeabhas no i méid.
|
| |
(3) Má ceaduÃtear deontas tógála fén Acht so féadfaidh an tAire, fé réir forálacha an Achta so agus fé réir rialachán a dhéanfaidh an tAire fé, deontas (a foluÃtear san Acht so san abairt deontas chun cró cearc do thógáil) do dheona, don té gur ceaduÃodh an deontas tógála san do, mar chabhair chun cóirÃocht d'éanlaithe clóis do chur suas no deontas (a foluÃtear san Acht so san abairt deontas chun cró cearc d'fheabhsú) do dheona dho mar chabhair chun cóirÃocht d'éanlaithe clóis do chur i bhfeabhas no i méid a bheidh ag gabháil leis an tigh comhnaithe gur mar chabhair chun é thógáil do ceaduÃodh an deontas tógála san.
|
|
Deontaisà i gcóir cróite muc.
|
5.—(1) Más rud é, maidir le tigh comhnaithe sa Ghaeltacht—
|
| |
(a) ná beidh aon chóirÃocht do mhuca ag gabháil leis, no
|
| |
(b) go mbeidh cóirÃocht do mhuca ag gabháil leis ach gurb é tuairim an Aire go bhfuil an chóirÃocht san neamhoiriúnach ar fad no nách leor Ã,
|
| |
féadfaidh an tAire, fé réir forálacha an Achta so agus fé réir rialachán a dhéanfaidh an tAire fé, deontas (dá ngairmtear san Acht so deontas chun cró muc do thógáil) do dheona do shealbhaire an tighe chomhnaithe sin mar chabhair chun cóirÃocht do mhuca do chur suas a bheidh ag gabháil leis an tigh comhnaithe sin agus a bheidh, i gcás aon chóirÃocht den tsort san do bheith ann cheana, in ionad na cóirÃochta san.
|
| |
(2) Má sé tuairim an Aire nách oiriúnach no nách leor an chóirÃocht do mhuca atá ag gabháil le tigh comhnaithe sa Ghaeltacht agus gur deimhin leis an Aire aon déanmhas ina bhfuil an chóirÃocht san do bheith ar a leithéid sin de staid gur fiú dul fé chostas a fheabhsuithe, féadfaidh an tAire, fé réir forálacha an Achta so agus fé réir rialachán a dhéanfaidh an tAire fé, deontas (dá ngairmtear san Acht so deontas chun cró muc d'fheabhsú) do dheona do shealbhaire an tighe chomhnaithe sin mar chabhair chun an chóirÃocht san do chur i bhfeabhas no i méid.
|
| |
(3) Má ceaduÃtear deontas tógála fén Acht so féadfaidh an tAire, fé réir forálacha an Achta so agus fé réir rialachán a dhéanfaidh an tAire fé, deontas (a foluÃtear san Acht so san abairt deontas chun cró muc do thógáil) do dheona, don té gur ceaduÃodh an deontas tógála san do, mar chabhair chun cóirÃocht do mhuca do chur suas no deontas (a foluÃtear san Acht so san abairt deontas chun cró muc d'fheabhsú) do dheona dho mar chabhair chun cóirÃocht do mhuca do chur i bhfeabhas no i méid a bheidh ag gabháil leis an tigh comhnaithe gur mar chabhair chun é thógáil do ceaduÃodh an deontas tógála san.
|
|
Forálacha generálta i dtaobh deontaisÃ.
|
6.—(1) Is chun oifigeach orduithe an Aire a cuirfear gach iarratas ag lorg deontais fén Acht so agus is sa bhfuirm agus sa tslà orduithe a déanfar é agus luadhfar ann na mion-innste orduithe ar neach iarrtha an deontais, ar an tigh comhnaithe gur ina chóir a bheidh an deontas á iarraidh agus ar an obair a bheidh beartuithe do dhéanamh le congnamh an deontais.
|
| |
(2) Féadfar deontas a deonfar fén Acht so d'Ãoc in aon tsuim amháin no ina choda fé mar a mheasfaidh an tAire is ceart i ngach cás agus féadfaidh an tAire a chur mar choinÃoll go ndéanfar, roimh aon deontas den tsort san no aon chuid áirithe dhe d'Ãoc, a thaisbeáint chun a shástachta gur dineadh an obair no cuid áirithe den obair gur mar chabhair chúichi a deonadh an deontas.
|
| |
(3) Má deontar deontas tógála, deontas chun cró cearc do thógáil, no deontas chun cró muc do thógáil, mar chabhair chun tigh nua comhnaithe no cóirÃocht nua do chur suas in ionad tighe chomhnaithe no cóirÃochta bheidh ann cheana, tuigfear, mara n-orduighidh an tAire a mhalairt, gur cuid den obair gur mar chabhair chúichi a deontar an deontas an tigh comhnaithe no an chóirÃocht san a bheidh ann cheana do leaga.
|
| |
(4) Pé uair a ceadófar deontas do dheona do dhuine fén Acht so no a dheimhneoidh an tAire gur féidir iasacht do thabhairt do dhuine fén Acht so agus do gheobhaidh an duine sin bás sara n-Ãoctar suim an deontais no na hiasachta san leis, féadfaidh an tAire duine ar bith eile is oiriúnach leis do cheapa chun an deontas no an iasacht san no a mbeidh gan Ãoc an uair sin de do ghlaca fé réir pé coinÃollacha is oirúnach leis an Aire d'fhorchur agus nuair a déanfar aon cheapa den tsort san amhlaidh beidh an deontas no an iasacht le n-a mbaineann an ceapa, no a mbeidh gan Ãoc de, inÃoctha fén Acht so leis an té do ceapadh amhlaidh ar gach slà dÃreach mar do bheadh san inÃoctha leis an gcéad duine sin a luaidhtear dá mba ná fuigheadh sé bás.
|
|
Srian le deontaisà do dheona.
|
7.—(1) Nà deonfar deontas tógála ná deontas feabhsúcháin ar bith fén Acht so i gcóir tighe chomhnaithe 'na mbeidh deontas á dheona ina chóir, no 'nar deonadh deontas ina chóir aon uair laistigh de sheacht mbliana roimh an Acht so do rith, as airgead puiblà fé aon Acht eile den Oireachtas no fé aon reacht Briotáineach.
|
| |
(2) Nà deonfar deontas tógála ná deontas feabhsúcháin ar bith fén Acht so mar chabhair chun tigh comhnaithe do chur suas no do chur i bhfeabhas no i méid (pe'ca aca é) maran rud é—
|
| |
(a) go mbeidh ann cheana, no go soláthrófar le congnamh deontais fén Acht so no ar shlà eile, cóirÃocht d'éanlaithe clóis a bheidh ag gabháil leis an tigh comhnaithe sin agus is oiriúnach agus is leor do do réir tuairim an Aire, no
|
| |
(b) gurb é tuairim an Aire, ag féachaint do gach taobh den scéal, nár cheart bheith ag súil le héanlaithe clóis do bheith ag sealbhaire an tighe chomhnaithe sin.
|
| |
(3) Nà deonfar deontas tógála ná deontas feabhsúcháin ar bith fén Acht so maran rud é—
|
| |
(a) go mbeidh ann cheana, no go soláthrófar le congnamh deontais fén Acht so no ar shlà eile, cóirÃocht do mhuca bheidh ag gabháil leis an tigh comhnaithe sin agus is oiriúnach agus is leor do do réir tuairim an Aire, no
|
| |
(b) gurb é tuairim an Aire, ag féachaint do gach taobh den scéal, nár cheart bheith ag súil le muca do bheith ag sealbhaire an tighe chomhnaithe sin.
|
|
Iasachtaà i dteanta deontaisÃ.
|
8.—(1) Pé uair is deimhin leis an Aire go bhfuil an scéal ar a leithéid sin de chuma ag duine dar dheon sé deontas fén Acht so nách féidir do, gan a thuille congnamh airgid, an obair do dhéanamh gur mar chabhair chúichi a tugadh an deontas san do féadfaidh an tAire, fé réir forálacha an Achta so agus fé réir rialachán a déanfar fé, deimhniú sa bhfuirm orduithe do thabhairt amach do sna Coimisinéirà á rá gur féidir iasacht suime nách mó ná méid an deontais sin do dheona don duine sin fén Acht so, pé suim is dó leis an Aire is ceart agus a luadhfa sé sa deimhniú san.
|
| |
(2) Pé uair a dhéanfaidh an tAire deimhniú do thabhairt amach do sna Coimisinéirà fén bhfo-alt san roimhe seo, déanfaidh na CoimisinéirÃ, fé réir forálacha an Achta so agus fé réir rialachán a dhéanfaidh an tAire Airgid fén alt so, an méid a bheidh luaidhte sa deimhniú san do thabhairt ar iasacht don té bheidh ainmnithe sa deimhniú san agus beidh an iasacht san ionaisÃoctha leis na Coimisinéirà do réir na rialachán san, maraon le hús do réir pé ráta a shocróidh an tAire Airgid.
|
| |
(3) Féadfaidh an tAire Airgid rialacháin do dhéanamh i dtaobh gach nà no éinnà acu so leanas, sé sin le rá:—
|
| |
(a) iasachtaà a tabharfar fén alt so do thabhairt amach, rud le n-a n-áirÃtear na hiasachtaà sin do thabhairt amach in aon tsuim amháin no i gcoda;
|
| |
(b) orduithe muirir do dhéanamh agus fuirm na n-orduithe sin;
|
| |
(c) na hiasachtaà sin d'aisÃoc, rud le n-a n-áirÃtear an tráth no na trátha agus na coda ina ndéanfar an t-aisÃoc san;
|
| |
(d) coinÃollacha chun a chur in áirithe gur chun na gcrÃcheanna chun a dtabharfar iad a cuirfear na hiasachtaà sin.
|
|
Orduithe muirir i dtaobh iasachtaÃ.
|
9.—(1) Pé uair a thabharfaidh na Coimisinéirà iasacht uatha fén Acht so déanfaid, sara roimh-Ãocfaid aon chuid den iasacht san, ordú (dá ngairmtear ordú muirir san alt so) do réir rialachán a dhéanfaidh an tAire Airgid fén Acht so, ag cur méid na hiasachta san, agus an úis uirthi, mar mhuirear ar an tigh comhnaithe gur ina chóir a beifear ar aigne an iasacht do thabhairt agus ar gach áitreabh a bheidh ar seilbh ina theanta do réir na sealbhaÃochta céanna no fén tionóntacht chéanna, agus oibreoidh gach ordú den tsort san chun an iasacht san, fé mar agus nuair a roimh-Ãocfar Ã, agus an t-ús san do mhuirearú ar an tigh comhnaithe sin agus ar na háitreabhacha eile sin i bhfabhar do sna Coimisinéirà agus i dtosach ar gach muirear agus eire eile, reachtúil no eile, ach amháin cÃos no nà eile bhaineann le sealbhaÃocht agus suimeanna is inÃoctha, fé sna hAchtanna TalamhCheannaigh no ar shlà eile, le Coimisiún Talmhan na hÉireann.
|
| |
(2) Tuigfear ordú muirir do bheith ina mhorgáiste ar n-a dhéanamh tré dhintiuir do réir bhrà na Conveyancing Acts, 1881 to 1911, agus isiad na Coimisinéirà bheidh mar mhorgáistithe chun crÃcheanna na nAcht san agus beidh acu dá réir sin, maidir le gach ordú muirir, na comhachta uile bronntar leis na hAchtanna san ar mhorgáistithe fé mhorgáistà dintear tré dhintiuir.
|
| |
(3) Pé uair a dhéanfaidh na Coimisinéirà ordú muirir déanfaid láithreach a chur fé ndeár an t-ordú san do chlárú in Oifig Chlárathachta na nDintiuirà no in Oifig Chlárathachta na Talmhan (pe'ca aca is gá sa chás) agus nà bheidh aon táille ná éileamh eile inÃoctha ar son ná i dtaobh an chláruithe sin.
|
| |
(4) Beidh ordú muirir a dhineann deifir do thalamh a bheidh cláruithe in Oifig Chlárathachta na Talmhan ionchláruithe san Oifig sin mar ualach a dhineann deifir don talamh san is cuma an té bheidh ainmnithe san ordú san mar únaer no mar shealbhaire an talaimh sin, no mar ghlacadóir na hiasachta le n-a mbaineann an t-ordú san, do bheith cláruithe san Oifig sin mar únaer an talaimh sin no gan a bheith.
|
| |
(5) Nuair a dhéanfaidh Coimisiún Talmhan na hÉireann, fé aon chomhacht reachtúil a bheidh dÃlsithe ionta chuige sin, talamh no tionóntacht i dtalamh do chur in áirde agus a bheidh an talamh no an tionóntacht san fé réir orduithe mhuirir, dÃolfar an talamh no an tionóntacht san fé réir an mhuirir do cruthnuÃodh leis an ordú muirir sin maraon le haon mhuirear, eire, no fiachas eile gur gá do réir dlà an talamh no an tionóntacht san do dhÃol fé n-a réir.
|
|
Iasachtaà do bhaint amach.
|
10.—(1) An méid a bheidh dlite agus ag dul do sna Coimisinéirà de thurus na huaire pe'ca ar son colna no úis é, ar scór orduithe mhuirir, beidh sé ina fhiacha sÃbhialta bheidh ag na Coimisinéirà ar an té is sealbhaire de thurus na huaire ar an áitreabh a bheidh fé mhuirear ag an ordú muirir sin agus féadfaidh na Coimisinéirà (i dteanta aon tslà eile chun é bhaint amach) é bhaint den tsealbhaire sin dá réir sin in aon chúirt dlighinse inniúla gan dochar do cheart an tsealbhaire sin, nuair nách é an duine dar tugadh an iasacht é, i gcoinnibh an duine sin.
|
| |
(2) In aon imeachta bhunóidh na Coimisinéirà fén alt so no ar shlà eile in aon chúirt dlà chun an méid no aon chuid den mhéid a bheidh dlite, pe'ca ar son colna no úis é, ar scór orduithe mhuirir do bhaint amach beidh deimhniú dheabhróidh bheith séaluithe le séala na gCoimisinéirà agus bheith ag deimhniú an mhéide bheidh dlite ar scór an orduithe mhuirir sin ina fhianaise, go dtà go gcruthófar a mhalairt, ar an méid a bheidh á dheimhniú amhlaidh do bheith dlite agus ag dul do sna CoimisinéirÃ.
|
|
Teoranta le méideanna na ndeontas agus na n-iasacht.
|
11.—(1) Nà raghaidh méid iomlán na ndeontas agus na n-iasacht a tabharfar fén Acht so thar suim dhá chéad go leith mÃle punt.
|
| |
(2) Nà raghaidh méid aon deontais aonair a deonfar fén Acht so—
|
| |
(a) thar suim cheithre fichid punt i gcás deontais thógála, ná
|
| |
(b) thar suim dachad punt i gcás deontais fheabhsúcháin, ná
|
| |
(c) thar suim cúig bpunt i gcás deontais chun cró cearc do thógáil no deontais chun cró muc do thógáil, ná
|
| |
(d) thar suim dhá phunt agus deich scillinge i gcás deontais chun cró cearc d'fheabhsú no deontais chun cró muc d'fheabhsú.
|
| |
(3) Ag deona deontaisà tógála agus deontaisà feabhsúcháin do tabharfaidh an tAire tosach do shealbhairà tithe comhnaithe ina mbÃonn an Ghaedhilg mar theangain teaghlaigh ag an lÃntighe do ghnáth agus, imeasc sealbhairà a leithéidà sin de thithe comhnaithe, tabharfaidh an tAire tosach do shealbhairà na dtithe comhnaithe is cumhainge dá lÃon agus is mÃ-fholláine agus is Ãsle luacháil fé sna hAchtanna Luachála.
|
| |
(4) Sa mhéid gur féidir é, ag féachaint don lÃon agus don mhéid in áiteanna fé leith de chásanna ina bhfeicfear don Aire gur ceart deontaisà do dheona fén Acht so agus do sna forálacha san roimhe seo den alt so, déanfar trà chúigiú ar a laighead den airgead a bheidh ar fáil chun deontaisà do dheona fén Acht so do chur chun deontaisà do dheona do shealbhairà tithe comhnaithe atá suidhte i dtogha-ranna ceanntair sa Ghaeltacht ina bhfaighfà suim nár mhó ná scilling is fiche de thora as luacháil na n-ionoighreachtaà uile sa togha-roinn cheanntair fé sna hAchtanna Luachála (lasmuich d'ionoighreachtaà is fiú nÃos mó ná fiche punt do réir luachála) do roinnt ar an méid daoine bhà sa togha-roinn cheanntair do réir mhoráireamh 1926.
|
|
Socrú chun có-cheannach do dhéanamh.
|
12.—(1) Más oiriúnach agus sa mhéid gur oiriúnach leis san do dhéanamh féadfaidh an tAire, le toiliú an Aire Airgid, socrú do dhéanamh chun a chur in usacht do dhaoine dá ndeonfar deontaisà fén Acht so abhair agus feistisà do cheannach a theastóidh uatha chun na hoibreacha do dhéanamh gur mar chabhair chúcha a deonfar na deontaisà sin.
|
| |
(2) Pé uair is dó leis an Aire go bhfuil ana-dheacracht ag gabháil le haol no gainimh no iasacht scafaill agus ghléasra eile d'fháil agus go gcuireann san cosc no bac le hoibreacha do dhéanamh gur dineadh, no go mbeifear ar aigne, deontaisà no iasachtaà fén Acht so do cheadú mar chabhair chúcha, féadfaidh an tAire, le toiliú an Aire Airgid, pé socrú do dhéanamh a mheasfa sé, leis an toiliú roimhráite, do bheith ceart chun aol no gainimh no iasacht scafaill no ghléasra eile do chur ar fáil no chun a chur in usacht iad d'fháil (pe'ca is gá sa chás) ar fhiacha réasúnta.
|
|
Faoiseamh o rátaÃ.
|
13.—(1) Chun aon ráta do mheas agus do ghearra a chruinneoidh údarás áitiúil chun seirbhÃse aon bhliana airgeadais áitiúla chrÃochnóidh laistigh d'fhiche bliain o chrÃochnú aon oibre gur deonadh deontas fén Acht so mar chabhair chun a déanta, tuigfidh an t-údarás áitiúil sin gurb é an luacháil fé sna hAchtanna Luachála atá ar an tigh comhnaithe gur mar chabhair chun é do chur suas, do chur i bhfeabhas no do chur i méid a deonadh an deontas san no le n-a ngabhann an cró cearc no an cró muc gur mar chabhair chun é do chur suas, do chur i bhfeabhas no do chur i méid a deonadh an deontas san ná an luacháil do bhà i bhfeidhm don tigh comhnaithe sin, no don tigh comhnaithe 'nar cuireadh an tigh comhnaithe sin ina ionad, dÃreach roimh thosach na hoibre sin.
|
| |
(2) San alt so cialluÃonn agus foluÃonn an abairt “údarás áitiúil” comhairle chontae, comhairle chontae-bhuirge no bhuirge eile, comhairle bhailecheanntair, agus coimisinéirà baile.
|
|
Dul i gcomhairle leis an Aire TalmhaÃochta.
|
14.—Nà dhéanfaidh an tAire aon chomhacht d'fheidhmiú ná éinnà do chinne ná teacht ar aon tuairim fén Acht so, maidir le cóirÃocht d'éanlaithe clóis no do mhuca, gan dul i gcomhairle leis an Aire TalmhaÃochta ina thaobh roimh ré.
|
|
Airgeadas.
|
15.—(1) Is amach as airgead a sholáthróidh an tOireachtas a tabharfar gach deontas agus iasacht a tabharfar fén Acht so.
|
| |
(2) Sa mhéid go gceadóidh an tAire Airgid é, is amach as airgead a sholáthróidh an tOireachtas a hÃocfar gach costas fé n-a raghfar ag cur an Achta so i bhfeidhm.
|
|
Rialacháin.
|
16.—(1) Féadfaidh an tAire, tré rialacháin a déanfar fén Acht so le toiliú an Aire Airgid, gach nà no éinnà acu so leanas d'ordú, sé sin le rá:—
|
| |
(a) crot agus déanmhas tithe comhnaithe, cróite cearc, agus cróite muc go ndeonfar deontaisà fén Acht so mar chabhair chun a gcurtha suas, agus na coinÃollacha cólÃonfar maidir le hionad agus le haghaidh na dtithe comhnaithe, na gcróite cearc agus na gcróite muc san;
|
| |
(b) cineál, carachtar, agus méid na n-oibreacha déanfar le congnamh na ndeontas so fé seach: deontaisà feabhsúcháin, deontaisà chun cróite cearc d'fheabhsú, agus deontaisà chun cróite muc d'fheabhsú;
|
| |
(c) na habhair a húsáidfear ag déanamh oibreacha (pe'ca cur-suas, feabhsú no méadú iad) chun a ndeonfar deontaisà fén Acht so;
|
| |
(d) coinÃollacha chun a chur in áirithe gur chun na gcrÃcheanna chun a ndeonfar deontaisà fén Acht so a cuirfear iad;
|
| |
(e) coinÃollacha bhainfidh le deontaisà d'Ãoc fén Acht so agus go sonnrách an fhianaise tabharfar roimh aon deontas den tsort san no aon chuid áirithe dhe d'Ãoc;
|
| |
(f) sa mhéid ná foráltar san ar shlà eile leis an Acht so, an saghas cáis ina bhféadfaidh agus na coinÃollacha ar a bhféadfaidh an tAire deontaisà do dheona agus deimhnithe i gcóir iasachtaà do thabhairt amach fén Acht so;
|
| |
(g) éinnà no aon rud dá dtagartar san Acht so mar nà no mar rud atá orduithe no le hordú.
|
| |
(2) Na forálacha d'aon Acht áitiúil no d'aon fho-dhlithe, rialacha, rialacháin, no scéim, pé údarás fé n-ar dineadh iad, i dtaobh foirgintà nua no sráideanna nua do dhéanamh, do leaga amach, no do dhréineáil, sa mhéid go mbeid buiniscionn le rialachán a dhéanfaidh an tAire fén Acht so nà bhainfidh na forálacha san le tigh le n-a mbainfidh an rialachán san agus a bheidh do réir an rialacháin sin.
|
| |
(3) Gach rialachán a dhéanfaidh an tAire fén Acht so leagfar é fé bhráid gach Tighe den Oireachtas chó luath agus is féidir é tar éis a dhéanta, agus má dhineann ceachtar Tigh acu san, laistigh den lá is fiche shuidhfidh an Tigh sin tar éis an rialachán san do leaga fé n-a bhráid, rún do rith ag cur an rialacháin sin i nea-mbrÃ, beidh an rialachán san curtha i nea-mbrà dá réir sin ach beidh san gan dochar do dhleathacht éinnà do dineadh roimhe sin fén rialachán san.
|
|
Gearr-theideal.
|
17.—Féadfar Acht na dTithe (Gaeltacht), 1929, do ghairm den Acht so.
|
| |
SCEIDEAL.
Na Togha-ranna Ceanntair a hairitear sa Ghaeltacht chun cricheanna an Achta so.
|
| |
I gContae an Chlair.
|
| |
An Mhainistir
Eanach
Bealach
Baile Aodha
Baile na Caillighe
Baile AistÃn
Baile Bhaiscin
Druim na Doimhne
Cathair Mhurchaidh
Carn
Baile an Chaisleáin
Clochán
Cluain dá Ghad
Cluain dhá Drom
Cuain an Atha
Cluain Chumhra
Cluain I
Cúr an Chláir
Coradh Finne
CrÃoch
DoirÃn
Dún Beag
Drom CrÃche
Drom Eilithe
DÃseart
Eidhneach
Inis DÃomáin
|
Formaoil
Forbhair
Gleann Eidhneach
Gleann Mór
Cill Bhaile Eoghain
Cill CrÃost
Cill Clochair
Cill Fiachrach
Cill Fionnabhrach
Cill Feadán
Cill an DÃsirt
Cill Chonduibh
Cill Ard
Cill Easpog Fhlannán
Cill FhaÃle
Cill DhÃomair
Cill Inghine Baoi
Cill Eoin
Cill MhichÃl
Cill Mhuire
Cill na Móna
Cill Reachtais
Cill Seanaigh
Cill Tochomhrach
Cinn Tuirc
Cnoc
Cnoc na Buaile
|
Cnoc na nGabhar
Lios Ceannúir
Lios UÃ Chathasaigh
Lios Dún Bhearna
LisÃn
Lorga
Machaire Riabhach
Sráid na Cathrach
Sliabh Eilbhe
Mágh MhÃn
Mágh
Mágh Fhearta
Mullach
Nuachongbháil
Ucht Máma
Cuibhreann Coille
Ráthóna
Ráth
Ráth Boirne
Rinn Fhaolán
Ruadhán
Béal �th an Ghabhann
Teampul Mháille
Tulaigh
Tulach CrÃon
|
|
| |
I gContae Chorcaighe.
|
| |
Mainistir Uà Bádhamhna
Eadarghóbhail
Ath an Chairn
Aichill
Ardachaidh
Ard an Phuill
AirgidÃn
Alltach
Baile an GhoirtÃn
Baile an Spidéil
Baile Mac Chéin
Bhaile an Mhoirtéalaigh
Beanntraighe (Tuath)
Béal Ath an Ghaorthaidh
(Tuathcheanntar Dhún Maonmhuighe)
Béal Ath an Ghaorthaidh
(Tuathcheanntar Mhagh Chromdha)
Béilic
Briadach
Baile an Bhuiltéaraigh
Cill Ia (Tuathcheanntar Eochaille Uimh. 1)
CillÃn Liath
Cill Modomhnóg
Cill na Manach
Cill na Martra
Cnoc an Bhile
Na Cnuic
Cnoc Sceach
Liathdruim
Maolach
Mágh Eile
|
Cathrach
An Chathair Mhór
Ceann Droma
Ceannmhuighe
Oileán Cléire
Carraig Bhuidhe
Baile na Martra
Gleann Bearchán, Thuaidh
Gleann Bearchán, Theas
Caisleán na Gaoithe
Claonráth
Cluaindroichead
Cluain Molt
Cluain PrÃost
Cluain Chaoin
Cloch Domhnall
Cúil CurraichÃn
Cúl Móinteain
Cuailleach
Cúirt an tSéafraigh
Cuilinn
Coradh Ghlais
Coradhghlais
Darach
Seisceanach
Midhros
Ráthaluisc
Ráth an Bharraigh
Ráth CláirÃn
Ráth Cumhaill
Ros Cairbre
Ros Mór
Scairt
Sraoilleán
An SciobairÃn (Tuath)
|
Doire
Doire FinghÃn
Cnoc Damhais
Drom dá Liag, Thuaidh
Drom dá Liag, Theas
Dún Guairne
Dún Maonmhuighe, Thuaidh
An Ghearrabha
Garrdha Bhotha
An Gleann Garbh
Gort na ScrÃne
Gort na Sceiche
Gort na Tiobratan
Iochtar Maolrubha
Inse GÃleach
Caolchoill
Cill Briotán
Cill Cascán
Cill Ceatighearn
Cill Crónait
Cill Fachtna Beag
Cill Ciarán Mór
Cill Achaidh nAoineach
Sliabh Riabhach
TÃr Eiltean
Teampul MichÃl
Teampul O Málus
Tigh Molaga
Tulach
Na hUlláin
Baile Phobal UÃ Chaoimh
Na DoirÃnÃ
Eochaill (Tuath)
|
|
| |
I gContae Dhun na nGall.
|
| |
Alt na Péiste
Ath na gCoire
Arainn
Ard an Rátha
Na hAirde
Binn Boghaine
Bun an Ghleanna
Carraig Airt
MÃn an Labáin
An Clochán
Carcair Mhór
Crannphort
Cró na Sméar
Craosloch
Na Croisbhealaigh
Cróbheithe
Cró Caorach
Cró na Ráid
Caisleán na dTuatha
Dubhcharraigh
|
Dún Dhamh
Dún Feannachaidh
Dún Ghleo
Dún Lughaidh
Fánaid, Thuaidh
Fánaid, Thiar
Baile na Finne
An Gleann
Gleann Colm Cille
Gleann Gheis
Gleann LéithÃn
Na GleanntaÃ
Gort an Choirce
An Grafaidh
Dún Glas
Inis Chaol
Cill Carthaigh
Cill Ghabhalaigh
Na Cealla Beaga
Cnoc Eala
|
An Learga Mhór
Leitir Ceannainn (Tuath)
Leitir Mhic an Bháird
Loch Iascach
Loch Caol
Machaire
Machaire Chlochair
Málainn Bheag
MÃn an Chladaigh
MÃn Charraigeach
Béal na nGallóglach
Mulmusóg
Ros Guill
Inis Mic an Duirn
Sidhechor
Tamhain an Mhullaigh
Tearmonn
Taobh Scaoilte
|
|
| |
I gContae na Gaillimhe.
|
| |
Mainistir FéichÃn, Thoir
Mainistir FéichÃn, Thiar
Eadarghóbhail
An Aill
Eanach Dhúin (Tuathcheanntar Thuama)
Eanach Dhúin (Tuathcheanntar na Gaillimhe)
Ard Rathain
Baile Ath an RÃogh
Eachdhruim UÃ Cheallaigh
Baile na Stac
Baile an Doire
Baile an Duibh
Baile an Teampuill
Baile Uà Chathaláin
Cluain Chaoin (Tuathcheanntar Bhaile Loch Riach)
Cluain Chaoin (Tuathcheanntar an Chreagáin)
Cluain Chaoin (Tuathcheanntar Thuama)
An Fhairche
Cluain Baireann
Baile Colbha
Creamhchoill
Na Creaga
An Crampán
Corr
Currach Mór
Cois Caolsháile
Cumar
Páirc na bhFiadh
Doire Connlaigh
Doire an Ghlasáin
Doire Láir
Doire Liath
Domhnach Pádraig
Dúnbhaile
Dún Lochán
Dubhros
Drom Mocua
An Dún Mór, Thuaidh
An Dún Mór, Theas
Iorras Fhlannán
Poll an tSionnaigh
Na Furbacha
Gaillimh (Tuath)
Gleann na Madaidhe
Garmna
Mainistir na Gráige
Cnocán Iubhair
Ath Cinn
Leamhchoill
|
Baile na Cúirte
Baile na Cille (Tuathcheanntar an Chlocháin)
Baile na Cille (Tuathcheanntar Ghleann na Madaidhe)
Baile na Cille (Tuathcheanntar an Chreagáin)
Baile na Páirce
Bearna
Beitheach
Beitheach Mhóir
Béal Chláir
Fearbhán
Binn Corr
Buidheamhnach
Ballán
Bun Abhann
Uillinn
Inis Bó Finne
Inis Mhór
Cill Bhionán
Cill Conmhaicne
Cill Cainiarn
Cill Cuanna
Cill CuimÃn (Tuathcheanntar na Gaillimhe)
Cill CuimÃn (Tuathcheanntar Uachtair Aird)
Cill Cruan
Cill Aithninn
Cill Eanna
Cill Fháilghe
CillÃn
CillÃn Bharra
Cill Fhear Éireann
Cill Fhear Oráin
Cill Liadhán
Cill tSeiscinn
Cill Einne
Cill O gCillÃn
Cill Fhobhar
Cill Fhursa
Cill Maolán
Cill Seanbhotha
Cill Tartan
Cill Tulach (Tuathcheanntar Ghleann na Madaidhe)
Cill Tulach (Tuathcheanntar Bhaile Loch Riach)
Cinn Mhara
Cill Tomás
Cnoc Buidhe
Leacach Beag
|
Cathair Mhór
Camas
Ceapa Lusca
Ceapa Ard
Carn Mór
Ceathramha Bhrún
Ceathramhna na gCorr
Ceathramha Riabhach
Gallach UÃ Cheallaigh
Caisleán Buidhe
Caisleán Táilliuir
Baile Chláir na Gaillimhe
Clár Thuama
Droichead an Chláirin
An Cloigean
An Clochán
Conga
Leitir Breacán
Leitir Feoir
Leitir Mór
Leathbhaile
Lios Ceanannán
LisÃn an Bhaile
Sliabh
An Creagán
An Baile Iochtair
Mágh Chuilinn
Maigheann
Muigh-Iorras
Baile an Mhuilinn
Uarán Mór
Uachtar Ard
Abhainn Gabhla
Ráth Folrach
Ráth Osan
RáithÃn
Rinn Mhaol
Ros
Cloch na Rón
Cnoc an tSeagail
Screig
Sailchearnach
Seanchill
Sailchearnach
Scainimh
Sceicheánach
Sliabh an Iongna
An Spidéal
Sráidbhaile
Teampull an Tóchair
Teach Dachonna
Tobar an Dois
Tuaim (Tuath)
Tuaim (Baile)
Tulach O Cadhain
Turlach
Poll na bPéist
|
|
| |
I gContae Chiarraighe.
|
| |
Ard Aodha
Eaglais
Na Beitheacha
Baile an Sceilg
Baile an Bhóthair
An Baile Breac
An Baile Dubh
Baile na Cúirte
Baile an Chlochair
Bonnán
Barr Trà gCom
Béal
An BuailltÃn
Imleach
Gleann Fleisce
Gleann Beithe
Gleann Liath
Gleann Loch
Gleann Mór
Na Gleannta
Grianán
Lios na gCeann
Inse
NeidÃn
Cinn Aird
Cill Bonán
Cill Gharrdha an Lóndraigh
|
Cnoc Bréandan
Cathair UÃbh Rathach
Cathair Domhnall
Ceanbhaidh
Ceapach
Gleann Charrthaigh
Cuan an Chaisleain
Caisleán Ghriaghaire
Taobh Daodh
Baile an Teampuill
Clochán
Cluain
Claedeach
Cill Garbhán
Cill Gobán
Cill Ghobnatan
Cill Airne (Tuath)
Cill Fhionán
Cill Fhorglan
Cill Maelcéadar
Cill Cúán
Cnoc Glas
Leac
Leathárd
LicÃn
Loch Brain
Loch an Churtháin
Máistir Gaoithe
|
Crionna
Currach Beag
Currach Mór
Damhros
Duibhlios
Doire Fhianna
Doire Fhionán
Daingean Uà Chúise
Dubhcharraig
Dún Lóich
Dún Chaoin
Dún Urlaing
An Drom Mór
Márthain
Mám
Baile an Mhuilinn
Binn Ard
Mágh Laithimh
An Caladh
An Ráth Mhór
Gort na Cloiche
An tSnaidhm
An Gleann Iarthach
Sráidbhaile
Taithile
TÃr Aniarthach
Oileán Dairbhre
Fionntráigh
|
|
| |
I gContae Mhuigheo.
|
| |
Acaill
Eadarghóbhail
Achadh Fobhair, Thuaidh
Ard na Riagh, Theas (Tuath)
Ath Tigh an Mheasaigh, Thoir
Ath Tigh an Mheasaigh, Thiar
Béal an Atha Móir
Baile an Chalaidh
Baile an Daingin
Baile an Róba
Baile an Chaisil
Baile FhÃodh Cruaiche, Thuaidh
Baile FhÃodh Cruaiche, Theas
Béal Ath hAmhnas
Béal Ath hEin
Baile na gCrochabhrach
Baile Odhbha
Beannchar IorraÃs
Barr Rúscaighe
Cill Béacán
Béal Deirg Mór
Béal Ath Bheáraighe
Béal an Mhuirthidh
SáilÃn, Thuaidh
SáilÃn, Theas
Both Thóla
Bun an Bhaoille
Buirgheas Ceara
An Caladh
Ceapach Dubh
An Corrán
|
Caisleán an Bharraigh (Tuath)
Cliara
An Clochar Mór
Cluain Chaoin
Conga
Cúl na hAithche
Cuan Ard
Corrán Acaille
Cúrsa
Cruach Pádraig
Cros BaoithÃn
Cúil Dubh
Cúil na Cleithe
Dealgan
Doire Lochán
Dumhaigh Eige
An Drom MÃn
Garraidhe Mór
Gleann na Muaidhe
Gleann Caisleain
Gleann Cumha
Guala Mhór
Maolda
Coill O Mádra
Oileán Eadaigh
Cill Comán
Cill Fian, Thoir
Cill Fian, Theas
Cill Fian, Thiar
Cill Garbhán
Cill an Ghaobhair
Cill Ceallaigh
Cill Alaidh
Cill Abhaille
Cill Liadan
Cill Meadhoin
Cill MobhÃ
|
Coillte Mághach
Cill Mhidheán
An Cnoc, Thuaidh
An Cnoc, Theas
Cnoc an Daimh
Cnoc na Lobhar
Cnapach
Leacain, Thuaidh
Leacain, Theas
An Leitir Bhric
Lochán Buidhe
Cluain Chearbán
Muing na Bó
Na MuingÃ
An Eill
Béal Ath na Lúb
Baile O bhFiacháin, Thoir
Baile O bhFiacháin, Thiar
Abhainn Brain
Pont Abhann
Partraighe
Cnoc na Rátha
Ros Laogh
Cnoc na Saileach
Seiscinn
Sruthair
Sliabh Magh Eanna
Sliabh Mór
An tSráid
Teach Dhuinn
Tamhnaigh na Groighe
Tuath Canánach
Tuaim Mhór
Turlach
Tuaim Geis
Urlár
|
|
| |
I gContae Phortláirge.
|
| |
An Aird Mhór (Tuathcheanntar Dhún Garbhán)
An Aird Mhór (Tuathcheanntar Eochaille)
An Baile Dubh
Baile UÃ Sheain
Baile UÃ Inidh
Baile Fhinn
Baile Mac Airt
Baile Mhic Cairbre
Baile na Molt
Baile na Sagart
Both an Dúin
Ceapach
Ceapach Chuinn
Carraig an Chaisleain
Carraig Liath
Clais Mhór
Cluain Fhiadh na nDéiseach
|
Cuilleagán
Cumarach
Com Airglinn
Drom Anna
Drom Mór
Drom Rua
Dún Garbhán (Tuath)
Paróiste na bhFÃodh
Caisleán na Sionnach
Garrán na Muiris
Baile Sheoirse
Gleann an Mhuilinn
Grág na nGabhar
An Ghreallach
An Ghráinseach
Gort na Péice
GoirtÃn
CaoirÃn
Cill Barra MeidÃn
Cill Cocán
|
Cill Mochoma
Cill Rónán
Ceann Sáile Beag
Cnocán Breandán
Lios Mór (Tuath)
Mágh Deilge (Tuathcheanntar. Dhún Garbhán)
Mágh Deilge (Tuathcheanntar Leasa Mhóir)
An CurraichÃn
Sliabh gCruinn
Ráth O gCormaic
Rinn O gCuanach
Seisceanán
Rann Muire
Tigh na Sagart
Teampul MichÃl
An Teampul Geal
|
|
| |
I gContae an Chabhain.
|
| |
Doire Leathan
|
Doire na Neannta
|
Dún Mhac Iomhair
|
|
| |
I gContae Liathdroma.
|
| |
Drom Caorthain
|
Druim Railgheach Thoir
|
|
|
| |
I gContae Luimnigh.
|
| |
Mainistir na Féile
Cathair
|
Drom Treasna
Cnoc UÃ Choileain
|
UÃbh Rosa
Seanadh Ghualann
|
|
| |
I gContae Lughbhaidhe.
|
| |
|
| |
I gContae Roscoman.
|
| |
Bealach an DoirÃn
Ceathramha Riabhach
Crannach
|
CrÃoch
DÃseart
|
Cill Garadh
Teach Mac Chonaill
|
|
| |
I gContae Shligigh.
|
| |
Cliathmhuine Theas
Drom Colm
Lios an Doill Thoir
Lios an Doill Thuaidh
|
Ros Inbher Thiar
Baile idir Dhá Abhainn
Achadh Conaire Thoir
|
Achadh conaire Thiar
Ath Cláir
Beann Fhada
Cill Mac Taidhg
|
|
| |
I gContae Thiobrad Arann Theas
|
| |
Baile Uà Phéacháin
|
An Caisleán Nua
|
|