| |
DE BHRÍ go bhfuil achtaithe le fo-alt (1) d'alt 3 den Acht Téarmaí Dlíthiúla Gaeilge, 1945 (Uimh. 18 de 1945), go bhféadfaidh an tAire Dlí agus Cirt (dá ngairmtear " an tAire " anseo feasta), aon uair a mheasfaidh is ceart, a dhearbhú le hordú gurb é is iontamhail sa Ghaeilge d'aon téarma sonraithe ná pé focal nó focail is cuí leis agus a shonróidh san ordú :
|
| |
AGUS DE BHRÍ go bhfuil achtaithe (inter alia) le fo-alt (2) den alt sin 3 go gcuirfidh an tAire, sar a ndéanfar ordú den tsórt sin, dréacht de á ullmhú agus go n-iarrfaidh ar an gCoiste Comhairlitheach um Théarmaí Dlíthiúla Gaeilge (dá ngairmtear " an Coiste " anseo feasta) an dréacht a bhreithniú agus tuarascáil a thabhairt air :
|
| |
AGUS DE BHRÍ go ndearna an tAire dréacht a chur á ullmhú agus gur iarr sé ar an gCoiste an dréacht a bhreithniú agus tuarascáil a thabhairt air, agus go ndearna an Coiste amhlaidh :
|
| |
ANOIS, i bhfeidhmiú na gcumhacht a bheirtear dom le halt 3 den Acht Téarmaí Dlíthiúla Gaeilge, 1945 (Uimh. 18 de 1945), agus ar an tuarascáil a bhreithniú dhom, ordaímse, SEÁN MAC EOIN, Aire Dlí agus Cirt, leis seo mar leanas :—
1. An tOrdú Térmaí Dlíthiúla Gaeilge (Uimh. 7), 1950, is teideal don Ordú seo.
2. Dearbhaítear leis seo gurb é is iontamhail sa Ghaeilge d'aon téarma a luaitear i gcolún (1) den Sceideal a ghabhas leis seo (ach amháin téarma a bhfuil réiltín (*) os a chomhair agus a bhfuil feidhm dlí cheana ag a iontamhail sa Ghaeilge) ná an focal nó na focail a sonraítear os a choinne i gcolún (2) den Sceideal.
3. Tiochfaidh an tOrdú seo i ngníomh an 1ú Aibreán, 1951.
|
| |
ARNA THABHAIRT faoi mo Shéala Oifigiúil, an 25ú lá seo de Shamhain, 1950.
|
| |
(Sínithe) SÉAN MAC EOÍN,
|
| |
Aire Dlí agus Cirt.
|
| |
AN SCEIDEAL.
|
| |
|
| | |
An Téarma
|
An focal nó na focail is iontamhail dó
|
|
(1)
|
(2)
|
|
*Accident
|
Tionóisc
|
|
inevitable accident
|
tionóisc dosheachainte
|
|
*Accidental
|
Tionóisech
|
|
*Accidentally
|
Go tionóisech
|
|
Act
|
Gníomh
|
|
act of State
|
gníomh Stáit
|
|
*over act
|
gníomh follas
|
|
tortious act
|
gníomh tortach
|
|
*Act of God
|
Foiche Dé
|
|
*Agent
|
Gníomhaire
|
|
Amends, tender of
|
Tairiscint shásaimh
|
|
*Ancient lights
|
Cearta solais
|
|
Apology
|
Apalacht (g.-a, b.)
|
|
*Arrest
|
Gabháil
|
|
malicious arrest
|
gabháil mhailíseach
|
|
*Assault, I
|
Ionsáim
|
|
*Assault (n.)
|
Ionsaí
|
|
*assault and battery
|
ionsaí agus slacairt
|
|
*Authority
|
Údarás
|
|
authority of necessity
|
údarás riachtanais
|
|
express authority
|
údarás sainráite
|
|
implied authority
|
údarás intuigthe
|
|
|
|
|
*Bailee
|
Earbaí
|
|
*Bailment
|
Earbadh
|
|
*Bailor
|
Earbóir
|
|
Bed (ie., of river, etc.)
|
Grinneall
|
|
Breach of the peace
|
Briseadh síochána
|
|
Break and enter, I
|
Brisim agus iontrálaim
|
|
|
|
|
*Carrier
|
Carraera (g. id., f.)
|
|
*common carrier
|
carraera coiteann
|
|
*private carrier
|
carraera príobháideach
|
|
Champerty
|
Campháirtíocht
|
|
Collision
|
Iombualadh
|
|
Combination
|
Cuallaíocht
|
|
Common interest
|
Comhleas
|
|
*Conspiracy
|
Comhcheilg (g.-e, b.)
|
|
*Conversation
|
Comhshó (g.id., f.)
|
|
Convert, I
|
Comhshóim
|
|
Copyright
|
Cóipcheart
|
|
Converture
|
Lánúnachas
|
|
*Credit
|
Creidmheas (g.-a, f.)
|
|
Criminal conversation
|
Caidreamh collaí
|
|
*Custody
|
Coimeád
|
|
|
|
|
Damage
|
Damáiste
|
|
*special damage
|
damáiste speisialta
|
|
*Damages
|
Damáistí
|
|
consequential damages
|
damáistí iarmartacha
|
|
contemptuous damages
|
damáistídímheasa
|
|
exemplary damages
|
damáistíeisiompláireacha
|
|
measure of damages
|
tomhas na ndamáistí
|
|
*nominal damages
|
miondamáisti
|
|
*punitive damages
|
damáistí pionósacha
|
|
Danger
|
Contúirt
|
|
hidden danger
|
contúirt neamhfhollas
|
|
unusual danger
|
contúirt neamhghnáthach
|
|
Dangerous
|
Contúirteach
|
|
Deceit
|
Meabhlaireacht (g.-a, b.)
|
|
| |
AN SCEIDEAL—ar lean.
|
| |
|
| | |
An Téarma
|
An focal nó na focail is iontamhail dó
|
|
(1)
|
(2)
|
|
Defamation
|
Clú-mhilleadh
|
|
Defamatory
|
Clú-mhillteach
|
|
Defame, I
|
Clú-mhillim
|
|
Defect
|
Locht
|
|
latent defect
|
locht neamhfhollas
|
|
patent defect
|
locht follas
|
|
Defective
|
Lochtach
|
|
Depasture, I
|
Dífhéaraím
|
|
*Dependant
|
Cleithiúnaí (g. id., f.)
|
|
Detain, I
|
Coinním
|
|
Detinue
|
Mí-choinneáil
|
|
Disability
|
Míchumas
|
|
*Distress
|
Tocsal (g. -ail, f.)
|
|
excessive distress
|
róthocsal
|
|
illegal distress
|
tocsal neamhdhleathach
|
|
unreasonable distress
|
tocsal neamhréasúnach
|
|
*Duty
|
Dualgas
|
|
absolute duty
|
dualgas iomlán
|
|
breach of duty
|
sárú dualgais
|
|
delegation of duty
|
tarmligean dualgais
|
|
public duty
|
dualgas poiblí
|
|
statutory duty
|
dualgas reachtúil
|
|
|
|
|
*Employee
|
Fostaí
|
|
*Employer
|
Fostóir
|
|
*Employment
|
Fostaíocht
|
|
common employment
|
comhfhostaíocht
|
|
Entice, I
|
Meallaim
|
|
Enticement
|
Mealladh
|
|
*Execution order
|
Ordú forghníomhuithe
|
|
|
|
|
Fair (n)
|
Aonach
|
|
Fair comment
|
Imchaint dhlisteanach
|
|
False imprisonment
|
Príosúnú neamhdhleathach
|
|
Fishery (i.e., right of)
|
Ceart iascaigh
|
|
common of fishery
|
comhcheart iascaigh
|
|
several fishery
|
ceart eisiach iascaigh
|
|
Franchise
|
Díolúine (g. id., b.)
|
|
*Fraud
|
Calaois
|
|
*Fraudulent
|
Calaoiseach
|
|
|
|
|
*Harbour, I
|
Tearmannaím
|
|
Highway
|
Bóthar poiblí
|
|
|
|
|
Impute to, I
|
Cuirim i leith
|
|
*Incite, I
|
Gríosaim
|
|
*Independant contractor
|
Conraitheoir neamhspleách
|
|
Induce, I
|
Aslaím
|
|
Inducement
|
Aslú
|
|
Infringe, I
|
Sáraím
|
|
Infringement
|
Sárú
|
|
*Injunction
|
Urghaire (g. id., b.)
|
|
*interim injunction
|
urghaire eatramhach
|
|
*interlocutory injunction
|
urghaire idirbhreitheach
|
|
*mandatory injunction
|
urghaire shainordaitheach
|
|
*perpetual injunction
|
urghaire shuthaineach
|
|
*Injure, I
|
Díobhálaím
|
|
Injurious
|
Díobhálach
|
|
*Injury
|
Díobháil
|
|
| |
AN SCEIDEAL—ar lean.
|
| |
|
| | |
An Téarma
|
An focal nó na focail is iontamhail dó
|
|
(1)
|
(2)
|
|
Inn
|
Ósta
|
|
Innkeeper
|
Óstóir
|
|
Innuendo
|
Claon-tagairt
|
|
Invitee
|
Tochraí (g. id., f.)
|
|
|
|
|
Justification (i.e., of defamatory statement)
|
Fírinniú
|
|
*Liability
|
Dliteanas (g.-ais, f.)
|
|
Liable, I am
|
Dlitear díom
|
|
Libel, I
|
Leabhlaim
|
|
Libel (n.)
|
Leabhal (g.ail,f.)
|
|
*Licensee
|
Ceadúnaí
|
|
Loss
|
Calilliúint
|
|
pecuniary loss
|
cailliúint airgid
|
|
Lunatic (n.)
|
Gealt
|
|
|
|
|
Maintenance (i.e., tortious)
|
Claonchothú
|
|
*Malice
|
Mailís
|
|
*malice in fact
|
mailís iarbhír
|
|
*malice in law
|
mailís sa dlí
|
|
Malicious prosecution
|
Inchúiseamh mailíseach
|
|
Market
|
Margadh
|
|
disturbance of market
|
díshocraíocht mhargaidh
|
|
*market overt
|
margadh oscailte
|
|
Married woman
|
Bean phósta
|
|
*Master
|
Máistir
|
|
Mesne profits
|
Foghail-bhrabúis
|
|
Mischievous nature
|
Oilbhéas
|
|
Misfeasance
|
Mí-ghníomh
|
|
*Misrepresentation
|
Mífhaisnéis
|
|
*fraudulent misrepresentation
|
mífhaisnéis chalaoiseach
|
|
*innocent misrepresentation
|
mífhaisnéis neamhurchóideach
|
|
Mitigation of damages
|
Maolú damáistí
|
|
|
|
|
*Negligence
|
Faillí
|
|
*Negligent
|
Faillíoch
|
|
Non-feasance
|
Neamhghníomh
|
|
Nuisance
|
Núis (g. -e, b.)
|
|
abatement of nuisance
|
cealú núise
|
|
private nuisance
|
núis phríobháideach
|
|
public nuisance
|
núis phoiblí
|
|
|
|
|
Obstruct, I
|
Coiscim
|
|
Obstruction
|
Cosc
|
|
|
|
|
Patent (n.)
|
Paitinn (g.-e, b.)
|
|
*Prescription
|
Rúradh
|
|
Prescriptive
|
Rúrach
|
|
*Principal (i.e., a person)
|
Príomhaí
|
|
*Privilege
|
Pribhléid
|
|
absolute privilege
|
pribhléid iomlán
|
|
qualified privilege
|
pribhléid shrianta
|
|
Procure, I (e.g., breach of contract)
|
Bheirim chun críche
|
|
Profits
|
Brabúis
|
|
*Provocation
|
Briogadh
|
|
*Provoke, I
|
Briogaim
|
|
Public authority
|
Údarás poiblí
|
|
Public body
|
Comhlucht poiblí
|
|
| |
|
| |
AN SCEIDEAL—ar lean.
|
| |
|
| | |
An Téarma
|
An focal nó na focail is iontamhail dó
|
|
(1)
|
(2)
|
|
Publication
|
Foilsiú
|
|
Publish, I
|
Foilsím
|
|
|
|
|
Replevin
|
Athsheachadadh
|
|
Reputation
|
Clú
|
|
Return (i.e., of sheriff)
|
Tuairisc shirriaim
|
|
Right (n.)
|
Ceart
|
|
exclusive right
|
ceart eisiach
|
|
private right of way
|
ceart slí príobháideach
|
|
public right of way
|
ceart slí poiblí
|
|
right of light
|
ceart solais
|
|
right of support
|
ceart tacaíochta
|
|
right of turbary
|
móincheart
|
|
right of way
|
ceart slí
|
|
Riparian owner
|
Bruach-únaer
|
|
|
|
|
*Scope of the employment, within the
|
Faoi chuimsiú na fostaíochta
|
|
Seduce, I
|
Meabhlaím
|
|
Seduction
|
Meabhlú
|
|
*Self-defence
|
Féin-chosaint
|
|
*Servant
|
Seirbhíseach
|
|
Slander, I
|
Déanaim béad-chaint (ar)
|
|
Slander (n.)
|
Béad-chaint
|
|
Slander of goods
|
Clú-mhilleadh earraí
|
|
Slander of title
|
Clú-mhilleadh teidil
|
|
Slanderous
|
Béad-chainteach
|
|
Stallage
|
Bothaíocht
|
|
|
|
|
Third party
|
An tríú páirtí
|
|
Toll
|
Doladh (g.-aidh, f.)
|
|
Tort
|
Tort (g.-oirt, f.)
|
|
ante-nuptial torts
|
tortanna réamhphósta
|
|
continuing tort
|
tort leanúnach
|
|
post-nuptial torts
|
tortanna iarphósta
|
|
Tortfeasor
|
Tortóir
|
|
joint tortfeasor
|
comhthortóir
|
|
Trade union
|
Ceardchumann
|
|
Trademark
|
Trádmharc
|
|
Trap (n.)
|
Gaiste
|
|
Trespass, I
|
Foghlaim
|
|
Trespass (n.)
|
Foghail
|
|
trespass to goods
|
foghail ar earraí
|
|
trespass to lands
|
foghail ar thalamh
|
|
trespass to the person
|
foghail ar an bpearsain
|
|
Trespasser
|
Foghlóir
|
|
|
|
|
Vulgar abuse
|
Díbliú
|
|
|
|
|
*Waste (n.)
|
Diomailt
|
|
equitable waste
|
diomailt i gcothromas
|
|
permissive waste
|
diomailt fhaillíoch
|
|
voluntary waste
|
diomailt ghníomhach
|
|
Watercourse
|
Sruthchúrsa
|
|
artificial watercourse
|
sruthchúrsa saorga
|
|
natural watercourse
|
sruthchúrsa aiceanta
|
|
| |
|
| |
AN SCEIDEAL—ar lean.
|
| | |
An Téarma
|
An focal nó na focail iontamhail dó
|
|
(1)
|
(2)
|
|
*Way of necessity
|
Sli ruachtanais
|
|
*Wilful
|
Toiliúil
|
|
Wilfully
|
Go toiliúil
|
|
Wrong (n.)
|
Éagóir
|
|
Wrongful
|
Éagórach
|
|
Wrongfully
|
Go héagórach
|
|
| |
|
| |
NODA GRAMADAÍ.
|
| | |
b.= baininscneach
|
g.= ginide
|
|
f.= firinscneach
|
id.= idem
|
|
n.= ainmfhocal
|
|
